Een nieuw tijdperk van lesgeven is aangebroken. Nooit eerder werd onderwijs zoveel (geheel of gedeeltelijk) op afstand georganiseerd. Dit brengt natuurlijk de nodige uitdagingen met zich mee. In dit artikel nemen we je mee in de 5 grootste uitdagingen en hoe je daarmee omgaat. Zo behoud je de focus op het onderwijzen & leren. 

Uitdaging 1: Inclusiviteit 

Interactie vormt natuurlijk een belangrijk onderdeel van leren. Door actief deel te nemen aan een les, leert een leerling/student zichzelf uit te drukken omtrent de besproken thema's. Bij een hybride les heb je te maken met een combinatie van studenten thuis en of studenten op locatie. Zorgen voor een gelijkwaardige deelname is dan een focuspunt dat een nog grotere rol speelt dan bij lessen waarbij iedereen fysiek aanwezig is. 

Inclusiviteit - zorg ervoor:  

• Dat iedere leerling goed hoorbaar is. Bijvoorbeeld met een headset voor thuis & met microfoons in de lokalen. 
• Dat iedere leerling goed zichtbaar is. Bijvoorbeeld met een webcam voor thuis & met camera's of een videobar in de lokalen. 
• Dat lesmateriaal voor iedereen bereikbaar is & goed te lezen. Bijvoorbeeld door een digitaal whiteboard te gebruiken of een content camera op het fysieke whiteboard te zetten. 

In het kader van inclusiviteit: in de rest van dit artikel bedoel ik studenten & leerlingen van alle leeftijden & niveaus als ik het heb over ‘leerlingen’, en bedoel ik alle soorten leraren & onderwijzers als ik het heb over docenten. Voor het gemak. En in het kader van gemak: daar gaat de volgende uitdaging over. 

Uitdaging 3: De aandacht vasthouden 

Zowel in fysieke als online lessen kan de aandacht van leerlingen vasthouden een grote uitdaging vormen voor docenten. Wanneer leerlingen van een afstand aansluiten en je ze dus moeilijker face to face kunt benaderen of aanspreken, kan het soms lastig zijn iedereen continu bij de letterlijke les te houden. Focus blijven aangeven is hierbij van groot belang! 

Aandacht vasthouden – zorg ervoor: 

• Dat je aan het begin van iedere les het doel duidelijk maakt. Zo weten leerlingen waar ze op moeten letten. 
• Dat je in gepresenteerd lesmateriaal steeds duidelijk aangeeft waar leerlingen op dat moment naar moeten kijken. Hiervoor gebruik je bijvoorbeeld een interactief whiteboard of contentcamera die je op je fysieke whiteboard richt. Als je gebruik maakt van een Microsoft Whiteboard, vergroot je de interactie tussen docent en leerling, omdat ze er tegelijkertijd mee aan de slag kunnen, ook op afstand. 
• Dat je lessen interactief maakt. Zorg dat iedere leerling minstens 1 keer een actieve bijdrage kan/moet leveren aan de les. Bijvoorbeeld door een vraag te stellen of een (educatief) spelletje in te zetten.  

Uitdaging 4: Lesmateriaal delen en bespreken 

In puur fysieke lessen wordt het lesmateriaal soms ter plekke uitgedeeld. Bij hybride lesgeven is het noodzakelijk om lesmateriaal van tevoren beschikbaar te stellen. Zo heeft iedereen, waar diegene ook is, toegang tot de benodigde leesstof en werkmateriaal. Hiermee voorkom je onnodige verwarring en chaos tijdens de lestijd. 

Lesmateriaal delen – zorg ervoor: 

• Dat lesmateriaal van tevoren beschikbaar is (bijvoorbeeld via Teams) en dat leerlingen dit tijdig kunnen bekijken of downloaden. 
• Dat (aan)tekeningen die je tijdens de uitleg maakt beschikbaar zijn voor iedereen. Met een digibord of contentcamera hebben leerlingen of afstand én op locatie gelijktijdig toegang tot dit materiaal. 
• Dat je leerlingen opdeelt in groepjes bij coöperatieve werkvormen. Microsoft Teams maakt dit ook mogelijk. Zo kan je als docent de groepjes een voor een langsgaan om ze te begeleiden en hebben de leerlingen meer onderling contact. 
• Dat je de les interactief maakt met behulp van apps voor spelletjes of tekenen. Misschien gebruik(te) je al apps zoals Kahoot in volledig fysieke lessen. Dit kan natuurlijk ook prima in hybride vorm! 

Uitdaging 5: Veiligheid & privacy waarborgen 

Privacy is natuurlijk een thema dat steeds groter wordt. De groei in online aanwezigheid roept daarom om extra digitale veiligheidsmaatregelen. Zorg er als onderwijsinstelling dus voor dat je voor een privacybestendige video-oplossing kiest. 

Privacy waarborgen – zorg ervoor: 

• Dat je gebruik maakt van een UC platform dat uitgebreid getest is op privacy, zoals  Microsoft Teams of Zoom.  
• Dat je videoconferentie-apparatuur kiest die getest wordt op security-issues door externe organisaties, zoals apparatuur van Yealink.  
• Dat je als onderwijsinstantie de mogelijkheden voor recording van lessen beperkt, zodat leerlingen niet zomaar hele sessies zelf kunnen opnemen. Stel hiervoor regels op en maak hiervoor duidelijke afspraken met docenten & leerlingen.